Profesyonel Futbol Scoutları Birliği (PFSA), 25.000'den fazla üyesiyle hem Birleşik Krallık'ta hem de global olarak scouting ve analiz kurslarının önde gelen sağlayıcılarından biri.

PFSA dünya çapındaki tüm futbol yönetim organları ve profesyonel/profesyonel olmayan liglerle ilişki kurmayı, en iyi uygulamaları teşvik etmeyi, üyelerinin çalışma koşullarını geliştirmeyi ve eğitim yoluyla endüstri standartlarını da yükseltmeyi amaçlıyor.

David Hobson, Manchester United, Bolton Wanderers ve Blackburn Rovers için 20 yıldan fazla çalışmış bir scout ve PFSA'nın kurucu ortağı. David eskiden Manchester United'ın İngiltere'nin kuzeybatısındaki geliştirme merkezlerinden birinin de koordinatörüydü. Bir yeteneği izlerken nelere dikkat etmeniz gerektiğini keşfetmek için David Hobson'un deneyimlerinden yararlandık.

Mert Tümöz de PFSA Uluslararası Operasyonlar Direktörü ve PFSA Türkiye Direktörüdür.

Kendisi de bize ek olarak PFSA'nın Türkiye'deki plan ve programlarını anlattı.

Yetenek gelişiminden ne anlamalıyız?

Temel mesele her şeyden önce yetenek keşfini doğru yapmaktır, çünkü önce yeteneği keşfedemezseniz, onu geliştiremezsiniz. Yani asıl mesele bu, yeteneği önce doğru bir şekilde keşfetmek ve geliştirmek. Bu da kulübünüzün ne istediğine bağlıdır, çünkü tüm kulüpler farklı türde yetenekler ister. Hepsinin farklı yolları ve yetenek kriterleri var. Bu nedenle, bir oyuncunun keşfedilmesi ve gelişimi, altyapıdan A takıma kadar belli bir hizada olmalıdır.

Oyuncular 6-7 yaşlarında akademiye katılırlar ve yaşları ilerledikçe A takım stratejilerine uyum sağlamaları gerekir. Bu yüzden her şey kulübe bağlıdır. Ne tür oyuncular istiyorsunuz? Bazı kulüpler çelim oyuncu istemiyor. Bazı kulüpler iri oyuncu istemiyor. Bazıları ise ne olursa olsun alıyor. Bütün mesele bir yetenek gelişimi yol haritası olmasıdır.

Mesela İngiltere'de 2012'den beri kulüplere yetenek geliştirme stratejilerini öğretmeyi amaçlayan Elit Oyuncu Performans Planı (EPPP) uygulanıyor. Tüm kulüpler buna uymak zorunda ve farklı kategorilerdeki farklı kulüplere göre çözümler üretiliyor. Örneğin en alt Kategori-4 kulüplerinin kendi akademileri yok ama buna göre bir plan hazırlanıyor. Kategori-1 bir kulüp ise İngiltere'de herhangi bir yerde oyuncu bulabilecek seviyede oluyor. Her kulübün kendi çapında yetenek üretebilmesi EPPP'nin onlara verdiği eğitimin bir sonucu.

Ben de Profesyonel Futbol Scoutları Derneği'ni (PFSA) tam bu zamanda kurdum çünkü EPPP'nin her ne kadar "Bütün scoutların yetenek keşfetme ve yetenek geliştirme konusunda kalifiye olması gerekir" diyen bölümleri olsa da, bunları öğretecek bir kurs yoktu. Her yeri kontrol ettim, Oxford ve Cambridge gibi üniversitelere bile gittim ama hiçbir şey bulamadım. Bu yüzden kendi kendime profesyonel futbol scoutluğu öğreten bir kurs olmalı diye düşündüm.

Bu aynı zamanda Manchester United'daki işimle ilgili hayal kırıklığına uğradığım bir zamandı çünkü önerilerim uzun vadede takip edilmiyordu. Ben doğru yöntemlerle bazı oyuncuların önemli ölçüde gelişeceğini anlayabiliyordum, ama onlar bana "Bu oyuncu yeterince iyi değil" deyip geçiyorlardı. Fakat küçük yaşta keşfettiğim oyuncular daha sonra Jadon Sancho ve Jamie Vardy gibi en iyi uluslararası oyunculardan oldular. Kulüp bu oyuncularla büyük bir servet kazanabilirdi ama yapmamayı seçtiler. İşte o zaman insanları oyuncu izleme konusunda eğitmeye karar verdim.

Siz neticesinde bir kulüp için çalışıyorsunuz ve bulgularınızı o kulübe rapor ediyorsunuz. Daha sonra sağladığınız bilgiler hakkında karar vermek o kulübün inisiyatifinde. Eğer o oyuncuyu izlemek istemezlerse bu onların seçimidir. Gelecekte geriye dönüp "Birçok milyon poundluk oyuncu buldum ama tavsiyem tutulmadı" demek için harika bir yol olduğu için, tüm scoutlar önerdikleri oyuncularını kaydetmelidir. PFSA ve sunduğumuz eğitim sayesinde scoutlar ve kulüpler bu tarz hatalara daha az düşecektir.

O halde günümüzde başarılı oyuncu izlemenin gereksinimleri nelerdir? PFSA'nın kursları hangi temel prensipler üzerine kurulmuştur?

Kursu kurmamızın ilk nedeni oldukça basitti, o zamanlar başka kurs yoktu. Kurslarımızda da yaptığımız ilk şey insanları ne yaptıkları konusunda eğitmek. Mesleğinde kalifiye olmazsa bir elektrikçi tutmazsınız, aynısı oyuncu izleme için de geçerli. İngiltere'deki scoutlar kayıtlıydı, ancak onları temsil edecek herhangi bir dernek yoktu. O zamanlar İngiliz Futbol Federasyonu (FA) ile konuştuğumda, İngiliz futbol tarihinde böyle bir dernek kuran ilk kişi olduğum için beni tebrik ettiler.

Yine de 2015 yılına kadar FA'nın da kursları yoktu. Ancak biz öncülük ettikten sonra, oyuncu izleme üzerine kurslar açmaya karar verdiler. Yani bir anlamda scouting dünyasını değiştirdik. İlk yaptığımız şey kulüpleri arayıp kaç tane scoutları olduğunu sormak oldu. Sonra ilk kursumuzu organize ettim ve Manchester United ve Manchester City'den tanıdığım scoutları davet ettim. İlk kursumuz yerel bir üniversitede gerçekleşti.

Kurs içeriği tasarlamamıza yardımcı olmak üzere en iyi Premier Lig ve Avrupa kulüplerinden uzmanlara sahibiz. Tüm teknik analizler ve tüm kurslar ya benim tarafımdan ya da bilinen eşit derecede deneyimli profesyoneller tarafından yapıldı. Normalde kimsenin bu profesyonellere ulaşıp eğitim alması mümkün değil ama biz onların uzmanlıklarını sistemimize entegre etmeyi başardık. Tüm kurslarımızı çevrimiçi hale getirdiğimiz için artık herkes bilgisayarlarından scouting öğrenme şansına sahip.

O zaman bugünün endüstrisindeki standartlar nelerdir? Kim kendisine iyi bir scout diyebilir?

Yetenek belirleme ve yetenek geliştirme konusunda uzmanlaşacak pek çok farklı alan var. Oyuncu izlemenin tüm alanlarını öğrenmeniz gerekiyor; rakip analizi, maç raporlaması, bireysel oyuncu raporlaması, teknik raporlama, Comparisonator platformu gibi veri platformları vb. Tüm bunlar bir scoutun gelişimine yardımcı olur. 

Oyuncu izlemeden ne anladığımız da hedeflerinize göre değişir. Bir kulüp veya menajerlik şirketi için mi oyuncu izliyorsunuz? Hangi yaş grubunu araştırıyorsunuz? Hepsi için farklı gereksinimler var. Çalıştığınız kurum sizden bunların hepsini öğrenmenizi de talep edebilir. Ancak her oyuncu izleme türünün kendine has özellikleri vardır. Örneğin 6-9 yaş grubunu izleyen bir scout uzun vadeli potansiyeli görebilmeli ve doğru gelişim yoluyla bir oyuncunun gelecekte nerede olabileceğini öngörmelidir.

O halde Altınordu gibi yetiştirici kulüpler oyuncu izleme departmanlarını nasıl düzenlemeli?

En baştan başlamalısınız, 6-9 yaşındaki oyunculardan. Akademinizi bu yaş gruplarındaki yeteneklerle düzenli bir şekilde beslemeniz gerekir.  O zaman bu oyuncular üzerine inşa edilmiş bir ekonomik modele, bir yatırım planına ihtiyacınız var. Bunu yapmak için önce oturup sormanız gerekir; Antrenörler ne yapıyor? Tesisler nasıl? Kulübün eğitim felsefesi nedir? Elit seviyeler için beslenme planı nedir? 

Bir diğer önemli nokta ise sadece oyuncularla çalışmadığınızı, ebeveynlere de en önemli varlıkları hakkında tavsiyelerde bulunduğunuzu unutmamaktır. Aileler çocuklarına bakmanız için size güveniyorlar ve bu çok büyük bir sorumluluk. Size "En iyi futbol ayakkabısı nedir?" gibi her türlü soruyu soruyorlar. Ben sonuçta futbol ayakkabısı satmak için orada değilim, değil mi? Ama yine de size soruyu soruyorlar çünkü her şeyi bildiğinizi düşünüyorlar. Bu sebeple kulübünüz aracılığıyla gerekli her bilgi ve deneyime sahip olmalısınız. 

Diğer bir şey ise, 6-9 yaşındakilerin antrenmanlarda kazanabilecekleri becerileri asla küçümsememeniz. Bu oyuncular dar alanlarda 3v3 veya 5v5 oynuyorlar ve bu teknik becerilerini geliştirmek için büyük bir fırsat. Alanı kullanma yeteneği yüksek olan oyuncuları keşfedebilir ve dar alanda hareket etme yeteneğini geliştirebilirsiniz. Son olarak bu yaş grubunda kimse skorlarla ilgilenmemeli, önemli olan oyuncunun gelişimidir.

Röportajlarınızdan birinde, kişisel becerilerin futbol becerileri kadar önemli olduğunu söylemiştiniz. Bahsettiğiniz 6-9 yaş grubu için hangi kişisel beceriler gerçekten önemli?

Bu yaşta öğrenilmesi gereken en önemli konu matematiktir. Sahada gerekli olan beceriler için değil, aslen saha dışarısı için. Matematik, bir oyuncunun profesyonelleşmesi için çok önemlidir. Menajerine ne kadar vermesi gerektiğini, kulübünden ne kadar isteyebileceğini vb. bilmesi gerekiyor. Oyuncular genellikle bu konuda ebeveynlerini dinlemezler, ancak antrenörler ve scoutlar, oyuncuların matematiği daha iyi öğrenmelerini sağlamak için oyuncunun gözünde seçkin bir konuma sahiptir.

İkinci en önemli husus, okuduğunu anlama becerisidir. Bir oyuncu sözleşme şartlarında veya soyunma odasında kendisinden talep edilenleri tam manasıyla anlayabilmelidir. Oyuncu matematik bilmiyorsa ve düzgün okuyup anlamıyorsa, sizinle nasıl düzgün iletişim kurabilir? Ne imzalandığını ve bunun için ne elde ettiğini bilmesi gerekiyor.

Mert Tümöz de bize PFSA'nın Türkiye'deki rolünü de anlattı.

PFSA'nın Türkiye'deki operasyonlarından siz sorumlusunuz. Bize ülkedeki planlarınızdan biraz daha bahseder misiniz?

PFSA Türkiye'nin hedefi, küresel PFSA modelini Türkiye'ye taşımaktır.

Her şeyden önce, tüm PFSA kurslarını Türkçe olarak sunmak istiyoruz. “Oyuncu İzlemeye Giriş” kursumuzla eğitim faaliyetlerimize çok yakında başlıyoruz. Kurslarımız üç şekilde yürütülmektedir: 

1-) Öğrencilerimizin “kendi öğrenme hızlarında” alabilecekleri çevrimiçi e-öğrenme kursları. 2-) 2-3 gün boyunca Zoom platformu üzerinden gerçekleşen canlı online kurslar. 

3-) Yüz yüze gerçekleştirilen dersler.

Tüm derslerimizin içeriği, alanında uzman ve elit seviyede çalışan futbol profesyonelleri tarafından hazırlanmaktadır.

Halihazırda dünyanın en büyük oyuncu izleme ağı olan PFSA Scouting Network'ü Türkiye'de de genişletmek istiyoruz. Mezunlarımız bu ağa kayıt oluyor ve gönüllü olarak kulüplere raporlama yapmaya başlıyor. Kulüplerin birinci sınıf analizler alması ve mezunlarımızın deneyim kazanması tüm taraflar için bir kazan-kazan durumu oluyor. Ağımıza kayıt olan ekipler, rakip analiz raporlarını da mezunlarımızdan alıyor.

Ayrıca Türkiye'deki yetenek belirleme ve yetenek geliştirme organizasyonlarını geliştirmek isteyen ekiplere ve akademilere danışmanlık hizmeti vermek istiyoruz. Altyapı raporlarından akademi analizlerine kadar, Türk takımlarının yetenek üretiminde maksimum potansiyellerine ulaşmalarına yardımcı olmaya hazırız.

 

Bu röportaj Altınordu FK adına Arda Alan Işık tarafından yapılmıştır.